امنیت شبکههای کامپیوتری مجموعه‌ای از سیاست‌ها، اقدامات و فناوری‌‌هاست که به‌منظور حفاظت از یکپارچگی، محرمانگی و دسترسی پذیری اطلاعات و منابع شبکه طراحی شده‌اند. با گسترش روزافزون فناوری و افزایش تهدیدات سایبری، تامین امنیت شبکهبه یکی از اولویت‌های اساسی در حوزه فناوری اطلاعات تبدیل شده است.
اهمیت امنیت شبکههای کامپیوتری
در دنیای دیجیتال امروز، سازمان‌ها و افراد به شدت به شبکههای کامپیوتری وابسته‌اند. این وابستگی، نیاز به حفاظت از اطلاعات حساس و جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز را بیش از پیش نمایان می‌کند. نقض امنیت شبکهمی‌تواند منجر به خسارات مالی، از دست رفتن اعتبار و افشای اطلاعات محرمانه شود.
تهدیدات رایج در امنیت شبکه
امنیت شبکهیکی از مهم‌ترین حوزه‌های فناوری اطلاعات است که تهدیدات مختلفی آن را به خطر می‌اندازند. برخی از رایج‌ترین تهدیدات امنیت شبکهعبارتند از:
حملات بدافزاری
شامل ویروس‌ها، کرم‌ها، تروجان‌ها، باج افزارها (Ransomware) و جاسوس افزارها (Spyware) می‌شود. این بد افزارها معمولا از طریق ایمیل‌های آلوده، دانلودهای ناامن و وب‌سایت‌های مخرب منتشر می‌شوند.
حملات فیشینگ
مهاجمان با ارسال ایمیل‌ها و پیام‌های جعلی، کاربران را فریب می‌دهند تا اطلاعات حساسی مانند رمزهای عبور و اطلاعات بانکی خود را فاش کنند.
حملات مهندسی اجتماعی
هکرها از طریق فریب کاربران و بهره‌گیری از اعتماد آن‌ها، اطلاعات حساس را به دست می‌آورند. شامل تکنیک‌هایی مانند: پیش متن سازی (Pretexting)، طعمه گذاری (Baiting) و حملات Watering Hole می‌شود.
حملات محروم سازی از سرویس (DoS و DDoS Attacks)
در این نوع حملات، حجم زیادی از ترافیک غیرضروری به سرور، شبکه یا برنامه ارسال می‌شود تا باعث اختلال در سرویس دهی شود. در حملات DDoS مهاجم از یک شبکه بات‌نت (Botnet) برای افزایش شدت حمله استفاده می‌کند.
نقص‌های امنیتی نرم افزار
نقاط ضعف امنیتی در سیستم عامل‌ها، برنامه‌‌ها و سرویس‌های شبکه‌ای می‌توانند به مهاجمان اجازه نفوذ و بهره برداری از سیستم‌ها را بدهند. وصله‌های امنیتی و به روز رسانی‌های مداوم برای جلوگیری از این تهدیدات و افزایش امنیت شبکههای کامپیوتری ضروری هستند.
حملات مرد میانی
مهاجم ارتباط بین دو طرف را رهگیری یا تغییر داده و اطلاعات محرمانه را سرقت می‌کند. معمولا از طریق شبکههای ناامن وای فای عمومی، شنود بسته‌ها (Packet Sniffing) و جعل SSL انجام می‌شود.
جعل هویت و حملات اسپوفینگ
مهاجم با جعل آدرس IP، MAC، یا حتی ایمیل، سعی در ورود غیرمجاز به شبکه و سیستم‌های کاربر دارد. حملات DNS Spoofing، ARP Spoofing و Email Spoofing از رایج‌ترین انواع این حملات هستند.
حملات بروت فورس
هکرها با امتحان کردن تعداد زیادی رمز عبور، سعی در ورود به حساب‌های کاربری دارند. استفاده از رمزهای قوی و احراز هویت چند مرحله‌ای می‌تواند از این حملات جلوگیری کند.
حملات تزریق کد
مهاجمان با ارسال کدهای مخرب، سیستم‌های هدف را آلوده می‌کنند. برخی از انواع این حملات عبارتند از:
SQL Injection (تزریق SQL) برای نفوذ به پایگاه داده
CrossSite Scripting (XSS) برای اجرای کدهای مخرب در مرورگر کاربر
Command Injection برای اجرای دستورات غیرمجاز در سرور
حملات داخلی
کارکنان ناراضی یا نفوذی‌ها می‌توانند از داخل سازمان اقدام به سرقت اطلاعات کنند یا سیستم‌ها را تخریب کنند. دسترسی‌های محدود و پایش فعالیت کاربران می‌تواند از این تهدیدات جلوگیری کند.
نشت داده‌ها
اطلاعات حساس سازمان ممکن است به دلیل تنظیمات نادرست، حملات سایبری یا بی احتیاطی کاربران به بیرون درز کند.
حملات زنجیره تأمین
مهاجمان از طریق نفوذ به تامین کنندگان نرم افزار و سخت افزار، سیستم‌های کاربران نهایی را آلوده می‌کنند.
راهکارهای تأمین امنیت شبکههای کامپیوتری
فایروال‌‌ها به عنوان سد اولیه بین شبکه داخلی و خارجی عمل می‌کنند و ترافیک ورودی و خروجی را بر اساس قوانین تعیین شده کنترل می‌کنند. رمزنگاری فرآیندی است که در آن اطلاعات به شکلی تبدیل می‌شوند که فقط افراد مجاز قادر به خواندن آن‌ها باشند. این روش از افشای اطلاعات در صورت دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند.
MFA با ترکیب چندین روش احراز هویت، مانند گذرواژه و کد ارسال شده به تلفن همراه، سطح امنیت دسترسی به سیستم‌ها را افزایش می‌دهد. نرم افزارها و سیستم عامل‌ها باید به‌طور منظم به روز رسانی شوند تا آسیب پذیری‌های شناخته شده برطرف شوند. آگاهی بخشی به کاربران درباره تهدیدات امنیتی، مانند فیشینگ و استفاده از گذرواژه‌های قوی، نقش مهمی‌در کاهش ریسک‌های امنیتی دارد.